26-27 augustus, 2-3 & 9-10 september 2023
Net zoals de vorige edities koos BOEM vzw er voor de editie 2023 opnieuw voor om met een extern team van curatoren te werken. Zowel manoeuvre als nadine zijn professionele actoren in het culturele veld van Vlaanderen en Brussel. De keuze om met stedelijke organisaties te werken ws bewust: het vergroot ons netwerk en zichtbaarheid en geeft Kunst & Zwalm een belangrijke bovenlokale dimensie.
De curatoren zetten als centraal thema ‘water’ voorop waardoor een actueel maatschappelijk debat opgenomen werd in het creatieproces van deze editie. Het ‘idyllische’ landschap co-cureerde mee: de focus op de kunstenaar als individu en als mens, werd dit jaar verschoven naar ‘over water’.
We stelden ons collectief de vraag:
Hoe kan kunst mee een bewustzijn vergroten over de realiteit van een landschap? Hoe kan kunst de (onzichtbare) realiteit van een ogenschijnlijk idyllisch landschap in de kijker zetten?
De selectie van kunstenaars en collectieven gebeurde op basis van hun praktijk, gevoeligheid voor het onderwerp en de manier waarop ze hiermee aan de slag gaan, en de ervaring in het opzetten van in situ trajecten.
In haar praktijk werkt Ada Van Hoorebeke (BE) met ambachtelijke technieken die gebaseerd zijn op natuurlijke kleurstoffen, zoals keramiek en batik. In haar werk gaat Ada op zoek naar manieren om haar eigen kleurstoffen te produceren met natuurlijke afvalstoffen. Haar installaties, waarbinnen sessies van textielverven, fotoshoots en performances plaatsvinden, bieden een platform voor uitwisseling en samenwerking. Dit aspect voegt een performatieve laag toe aan het werk.
Amber Meulenijzer (BE) onderzoekt in haar praktijk het spanningsveld tussen geluid en beeldende kunst. Door banale tristesse te combineren met alledaagse verwondering, intuïtie en een nieuwsgierigheid naar de grenzen en flexibiliteit van verschillende materialen, maakt ze werk dat het midden houdt tussen theater, cinematografie en poëzie. De rol van de stilte en van de toeschouwer krijgen een uitzonderlijk gewicht, spelend met aan- en afwezigheid.
Het werk van Anna Raimondo (IT/BE) is een medium voor ontmoetingen en uitwisselingen. Haar werkmethode is flexibel en variabel, waarbij het toevallige en het onvoorziene worden geaccepteerd. Een belangrijke strategie die ze in talrijke werken toepast, bestaat uit interventies in de openbare ruimte om ontmoetingen aan te moedigen. Dit materiaal voedt beelden, video's, radiofonische creaties, enzovoort. Haar feministische visie komt telkens in al haar werk naar voren. De voortdurende bevraging van de vrouwelijke identiteit vormt een verzet tegen de opsluiting ervan.
Mathilde Maillard (FR/BE) groeide op in Saint-Nazaire en koestert sindsdien een verlangen naar de sfeer van zeehavens. Sinds 2011 werkt ze samen met het theatergezelschap l’Amicale: eerst als producent en projectcoördinator, daarna als actrice en auteur. In 2017 ontwikkelde ze Club Travail, een project om de intieme relaties tussen mensen en hun werk te onderzoeken. Caroline Daish (AU/BE) werkt samen met kunstenaars in Europa en Australië aan performances voor film en theater, met als specialisatie stem. In 2011 ontwikkelde ze een trilogie van performances en geluidswerken over het thema ongrijpbaarheid en de notie van de ziel in de hedendaagse performance. In 2015 ontwikkelde ze samen met Michel Yang en Justine Maxelon de collectieve praktijk oracle. oracle is een improvisatiepraktijk die via de stem ruimtes leest. Daish is eveneens betrokken bij YouYou Group, het Brussels vocaal performance ensemble dat in 2014 met de steun van performance-, film-, installatie- en geluidskunstenares Myriam Van Imschoot werd opgericht. Ze worden vervoegd door danseres en zangeres Emma Lee Harder (FR/BE).
Buratinas (LT) is een klein bootje op zonne-energie dat nadine vzw (Brussel) ter beschikking stelt als atelierruimte voor kunstenaars. Kunstenaars worden onder de noemer Buratinas Captains uitgenodigd om de Belgische waterwegen te verkennen en te werken met en in dit specifieke landschap.
Denitsa Todorova presenteert een werk in het kader van de zaterdagavondwandeling op 2 september. "Denitsa Todorova werkt bijna altijd met grafiet op papier en creëert een abstracte wereld van zachte streken in zwart- en grijstinten. Met een unieke benadering van haar medium biedt ze de kijker een sluier, een doorgang naar talloze mogelijke betekenissen en dialogen, die de verbeelding prikkelen."
Does Vandousselaere (BE) studeerde performancekunst aan het KASK. Hij bekijkt de wereld door de lens van economische en sociale rechten en tracht met bewegingen, interventies en tijdelijke constructies tussen te komen in de werkelijkheid. Charlotte Peys (BE) is gefascineerd door tekenen als een relationele en performatieve aangelegenheid. Ze beschouwt het als een mogelijk zichtbaar maken van onderliggende verbanden, het ontvouwen van ruimtes en plaatsen, het weven van relaties en het oprekken van de verbeelding.
Elen Braga (BR/BE) is een multimediakunstenaar, geïnteresseerd in thema’s die verband houden met haar menselijke zelf. In haar werk verkent ze begrippen als kracht, ambitie en veerkracht. Haar praktijk bouwt zich op aan de hand van zelfopgelegde taken en volgehouden arbeidsintensieve inspanningen. Ze verdiept zich in mythologische verhalen en onderzoekt hoe deze overleven in hedendaagse gedragingen en overtuigingen.
Hiroko Tsuchimoto (JP/SE) is een beeldend kunstenaar die gevestigd is in Stockholm. Haar participatieve praktijken vinden plaats op het podium, in de openbare ruimte en in tussenruimten. Haar artistiek werk vestigt de aandacht op sporen en herhalingen in het dagelijks leven. Ze verweeft verhalen over verleden, heden en toekomst en brengt ze in situationele en fysieke contexten samen tot een collectieve, meertalige verbeelding.
Homa Arkani (IR/BE) verbeeldt in haar werk haar maatschappelijke zorgen. Haar kunstwerken trachten socio-politieke kwesties om te zetten in een poëtische en visuele vorm. Ze is geïnspireerd door Perzische poëzie, in het bijzonder de gedichten van de soefi-mysticus Rumi (1207-1273). In haar werk verwerkt ze wat poëzie voor haar betekent, van "zelfbegrip" tot "vreugdevol leven”. Haar werken willen de verbeelding van toeschouwer vergroten.
Karel Thienpont (BE) is een beeldend kunstenaar die de kunst en de kunstwereld fileert en zijn eigen koers vaart via zijn vaak eigenzinnige schilderijen. Thienponts werk komt voort uit een onnavolgbare verbeeldingskracht en een naïeve speelsheid, geheel in de artistieke traditie van onder meer de CoBrA-beweging en van de Naïeve Kunst.
Maarten De Vrieze (BE) werkte in fabrieken als elektromechanieker en autonoom designer. Voordat hij kunstenaar werd, reisde hij de wereld rond op zijn fiets. Na zijn studies Autonome Vormgeving aan KASK Gent, werkte hij samen met kunstenaars en collectieven zoals Cão & Xilogravura, Haider Al Timimi, Simon Allemeersch en LucindaRa. Zijn zoektocht als kunstenaar is gericht op het dagdagelijks ‘zijn’ van de mens binnen een groter geheel. Met artistieke gebaren maakt hij voelbaar welke dominante vormen van macht onzichtbaar blijven en hoe dit de samenleving vormgeeft. Zijn werk omvat filmdocumentaires, interventies in de openbare ruimte, tentoonstellingen en scenografie.
manoeuvre is een beeldend platform voor kunstenaars en diverse gemeenschappen. Ze maken er collectief beeldend werk waar kunst, ambacht en het dagelijkse leven elkaar ontmoeten. manoeuvre bewoont een maakplek, de BOMA in de Bomastraat in Gent, waar collectieven zich ontwikkelen van binnen naar buiten. Op MAAKPLEK wordt gewerkt met handmatige en trage technieken. Een kern van geëngageerde deelnemers en makers met diverse achtergronden ‘bewoont’ de plek en co-creëert er op vaste weekdagen. De deelnemers met migratieroots kennen specifieke technieken en wisselen deze uit met de expertise van de vaste kunstenaars. Naast textiel, wordt ook op andere ambachten en vergeten kennis ingezet, telkens op menselijke maat.
Merel Stolker (NL/BE) bouwt haar kunstpraktijk rond menselijk contact. Onze relaties zijn iets wat we vaak als vanzelfsprekend zien, waardoor we zelden stilstaan bij alle sociale regels en normen die onze interacties onopgemerkt vormgeven. Merel voert als kunstenaar een doorlopend onderzoek naar sociaal contact, door het te bevragen en te verdiepen. Dit uit zich in een praktijk die zich bevindt op het kruispunt van performance, beeldende kunst en sociaal artistiek werk, steeds in co-creatie met verschillende participanten.
Tamara Van San (BE) is een beeldend kunstenaar die vaak op monumentale schaal sculpturen en installaties vervaardigt. Vrijheid triomfeert bij Tamara. Uit plastic, keramiek, metaal en andere materialen ontstaan organische vormen in sterke kleuren. Haar visuele beeldtaal balanceert tussen formele abstractie, het herkenbare en het onbekende. Uitdagende vormen zoeken een zekere vreemdheid op, afwijkend van de norm.
Various Artists is een fictief kunstcollectief met 24 leden. Various Artists onderzoekt de duurzaamheid van de kunstenaar als merk. Hun praktijk stelt individueel auteurschap in vraag door experimenten met auto-generatieve kunstproductie en collectieve creatieprocessen. Alle onderzoeksthema's en artistieke praktijken smelten bij elk project tijdelijk samen tot multimediale installaties, vaak in samenwerking met andere kunstenaars.
Het kunstenaarsduo Vermeir & Heiremans (BE) definieerde in 2006 hun eigen huis als kunstwerk, wat de basis werd voor een langdurige artistieke praktijk samen. Daarbij functioneert het 'huis als kunstwerk' als kader om in te zoomen op concepten zoals eigendom, publieke goederen en vormen van bestuur. Hun praktijk maakt gebruik van financiële instrumenten, historische referenties en van publieke wandelingen als performatieve methode. Vermeir & Heiremans beschouwen de kunstwereld als een microkosmos voor de dynamiek die zich ontwikkelt in de bredere samenleving en ontwikkelen in hun praktijk verschillende scenario's voor een herdistributie van waarde en nieuwe vormen van mutualisering. Vermeir & Heiremans zijn ook medeoprichters van Jubilee, een platform voor artistiek onderzoek.
Ada Van Hoorebeke, Hiroko Tsuchimoto, Homa Arkani, Karel Thienpont, Merel Stolker werken samen met manoeuvre, het Gentse platform voor co-creatieve praktijken.
Kunst & Zwalm for kids
Kunst & Zwalm biedt steeds een apart programma voor kinderen! Ook dit jaar konden kinderen die mee de route volgen ook zelf actief aan de slag. Een zakje met 8 kaarten met telkens een opdracht die hun eigen beleving stimuleert.
Concept: Veerle Michiels
Vormgeving: Piet Bodyn
Wede Circuit – Ada Van Hoorebeke
Elke zaterdag en zondag activeerde Ada haar installatiewerk Wede Circuit.
Theetijd – Merel Stolker
Theetijd was een project over samen zijn en theedrinken. Merel hield op zaterdag en zondag verschillende theerituelen op de route.
7 Walks (Placcaet) – Vermeir & Heiremans
In kader van hun project organiseerden Vermeir & Heiremans vier wandelingen van twee uur tijdens dewelke ze in gesprek gingen met experts omtrent de diverse belangen rond waterbeheer.
26 augustus: David Aubin (UCL Louvain-la-Neuve – Political science) (gesprek in het Engels)
03 september: Lode Tanghe (Water+Land+Schap 2.0, Prov. O-VL, ) (NL of EN)
09 september: Tom Vos (UAntwerpen, Corporate governance) (NL of EN)
10 september: Walter Van den Branden (conservator Mola, Zwalmmolen) (NL of EN)
Meer info over de vier wandelingen vind je hier.
manoeuvre
De deelnemers van manoeuvre activeerden verschillende werken met onder meer Anna Raimondo, Merel Stolker, Hiroko Tsuchimoto, the Bleached Coral Reef tijdens Kunst & Zwalm.
Avondwandeling.
Op zaterdagavond 2 september van 20u tot 22u vond een avondwandeling plaats met de curatoren en een aantal kunstenaars. Na een ingekorte versie van de route doen, werd de wandeling afgesloten met een concert van Amber Meulenijzer die haar geluidsinstallatie activeerde.
